პარლამენტში ინიციირებულია „დიზაინის შესახებ“ კანონის მნიშვნელოვანი ცვლილებები, რომელიც საქპატენტის მიერ არის მომზადებული. კანონპროექტის განმარტებითი ბარათის თანახმად, ინიციატივა საქართველოს კანონმდებლობას ევროკავშირის სტანდარტებთან დააახლოებს.
პროექტი ითვალისწინებს დიზაინის „გამოქვეყნების“ ცნების დაზუსტებას და „საშეღავათო პერიოდის“ გავრცელებას იმ შემთხვევაშიც, თუ ნიმუში მესამე პირის მიერ არის გასაჯაროებული. საქპატენტში რეგისტრაციის უარის საფუძვლებად ემატება საერთაშორისო კონვენციებით დაცული სიმბოლოებისა და მორალურ პრინციპებთან შეუთავსებელი ნიმუშების გამოყენება. ცვლილებები პარლამენტის კულტურის კომიტეტის სხდომაზე დღეს მთავრობის საპარლამენტო მდივანმა ვახტანგ ბაჩიაშვილმა წარადგინა.
მისი განცხადებით, ცვლილებების მიზანია ისეთი ადმინისტრაციული და სამართლებრივი ჩარჩოს შექმნა, რომელიც უზრუნველყოფს დიზაინის ექსპერტიზის, ასევე მისი გამოყენებისა და მასზე უფლებების აღსრულების მექანიზმის დახვეწას და გაძლიერებას.
„საკანონმდებლო ინიციატივის მიზანია, დიზაინის სამართლებრივი ურთიერთობის მონაწილე პირების უფლებები იყოს დაცული და ამავდროულად თავიდან იქნეს აცილებული ცალკეული ბიუროკრატიული ბარიერები, რომლებსაც ისინი სადავო ურთიერთობის პროცესში აწყდებიან. ამ თვალსაზრისით იზრდება „საქპატენტთან“ არსებული დავების განმხილველი ორგანოს - სააპელაციო პალატის უფლებამოსილებები“, - განაცხადა ვახტანგ ბაჩიაშვილმა.
„გამოქვეყნების“ ცნების დაზუსტება — პროექტი ავიწროებს დიზაინის გასაჯაროების განმარტებას და „საშეღავათო პერიოდის“ გამოყენებას იმ შემთხვევაშიც, თუ დიზაინი მესამე პირის მიერ გამჟღავნდა, მაგრამ ეს მოხდა თავად ავტორის ან მფლობელის მიერ მიწოდებული ინფორმაციის საფუძველზე.
რეგისტრაციის უარის საფუძვლების გაფართოება — უარი შესაძლოა ეფუძნებოდეს არა მხოლოდ უკვე არსებულ კრიტერიუმებს, არამედ იმ შემთხვევებსაც, როდესაც დიზაინში გამოყენებულია საერთაშორისო კონვენციებით (პარიზის კონვენციის 6ტერცია მუხლი) დაცული სიმბოლოები ან როდესაც ნიმუში ეწინააღმდეგება დამკვიდრებულ მორალურ პრინციპებს.
გადახედვისა და გასაჩივრების მექანიზმების გაძლიერება — „საპატენტის“ საჩივრების პალატას ექნება შესაძლებლობა, ნებისმიერი ისეთი საფუძველი განიხილოს, რომელიც შესაძლოა სასამართლოს გადაწყვეტილების საფუძველი გამხდარიყო რეგისტრაციის ბათილად ცნობისას. ასევე შემოდის „ნაწილობრივი ბათილობის“ პრინციპი — თუ დიზაინის ნაწილი ბათილად ცნდება, ცვლილებული ნიმუში მაინც დარჩება რეგისტრირებული, თუ ის დაცვადობის კრიტერიუმებს აკმაყოფილებს.
პოსტრეგისტრაციის გადახედვის შესაძლებლობა — დაინტერესებულ პირს საშუალება ექნება მოითხოვოს დიზაინის ხელახალი განხილვა როგორც რეგისტრაციის ვადის განმავლობაში, ისე მის ამოწურვის შემდეგაც. ეს მექანიზმი სასამართლო პროცესების უფრო სწრაფ ალტერნატივად განიხილება.
საერთაშორისო რეგისტრაციების გამოყენება — ცვლილებები ითვალისწინებს, რომ სუბიექტებმა საერთაშორისო რეგისტრაციის განაცხადის შეტანა უშუალოდ „საპატენტის“ მეშვეობით შეძლონ. საერთაშორისო რეგისტრაციით დაცული ნიმუშები იგივე უფლებებით ისარგებლებენ, როგორც ეროვნულად დარეგისტრირებული.
ტერმინოლოგიისა და პროცედურების განახლება — კანონპროექტი ცვლის რამდენიმე არსებულ განმარტებას (მაგალითად „საიდინოობა“, „გამოხატულება“), ახალ წესებს აწესებს საერთაშორისო გამოფენების აღიარებისთვის და აუქმებს ნორმებს, რომლებიც დამსაქმებელს ავტომატურად ანიჭებდა უფლებას თანამშრომლის მიერ შექმნილ დიზაინზე.
კანონპროექტის განმარტებითი ბარათის თანახმად, გაძლიერდება საჩივრების პალატის როლი, დაინერგება „ნაწილობრივი ბათილობის“ მექანიზმი და რეგისტრაციის პოსტრეგისტრაციის გადახედვის უფლება. კომპანიებს საშუალება ექნებათ საერთაშორისო რეგისტრაციაც „საპატენტის“ მეშვეობით განახორციელონ.
ინიციატორების შეფასებით, ცვლილებები სამართლებრივ სიცხადეს გაზრდის, დავების განხილვას დააჩქარებს და დიზაინერებსა და ბიზნესს უკეთეს პირობებს შეუქმნის. ძირითადი დებულებები ძალაში შევა 2026 წლის 1 იანვრიდან.